-
1 στόμα
τό1) рот; уста (поэт. уст.); 2) пасть; зев; 3) рот, едок;έχει να θρέψει δέκα στόματα — у него на иждивении десять ртов;
4) отверстие;вход, выход, устье (реки; тж. шахты и т. п.);στόμα πηγαδιού — отверстие колодца;
στόμα λιμένος — вход в порт;
στόμα πόταμου — устье реки;
στόμα έλκους (τραύματος) — края язвы (раны);
5) остриё (ножа);6) воен. дуло; жерло;στόμα πυροβόλου — жерло орудия;
7) бот. устьица;§ αισχρό ( — или απύλωτο, άσχημο) στόμα — сквернослов;
γλυκό στόμα — сладкоречивый человек;
του βουλώνω ( — или κλείνω) το στόμα прям., перен. — зажимать, затыкать кому-л. рот;
ανοίγω το στόμα — открывать рот;
решиться говорить;λέει ό, τι τοδρχεται στο στόμα — он говорит, что попало, что придёт ему в голову;
δεν βάζω στο στόμα μου — не брать в рот чего-л.;
από στόμα σε στόμα — из уст в уста;
τον εχουν στο στόμα — быть у всех на устах;
μένω μ' ανοιχτό το στόμα — остаться с открытым ртом (от удивления);
στέκομαι ( — или στέκω) μ' ανοιχτό το στόμα — стоять разинув рот;
δεν τολμώ ν' ανοίξω το στόμα μου — не сметь рта раскрыть;
έχω ένα στόμα — а) обладать даром речи; — б) быть сквернословом;
βάζω κάποιον στο στόμα μου — говорить о ком-л. с осуждением, зло;
злословить на чеи-л. счёт;βγάζω τινά από το στόμα μου — перестать злословить о ком-л.;
μπαίτω στο στόμα κάποιου попасть кому-л. на язычок, стать объектом чьего-л. злословия;βγαίνω από το στόμα τινός перестать быть объектом злословия;μ' ενα στόμα — единогласно;
απ' το στόμα μου το πήρες — предвосхитить чьй-л. слова;
από το στόμα σου και στού θεού τ' αυτί — твоими устами да мед пить;
τα λέμε στόμα με στόμα — говорить конфиденциально, доверительно (с кем-л.);
την έχω τη λέξη στο στόμα μου — это слово вертится у меня на языке;
από στόματος — наизусть;
εν ενί στόματι — единодушно, единогласно
-
2 забить
-бью, -бьешь, προστκ. -бей, παθ. μτχ. παρλθ. χρ. забитый, βρ: -бит, -а, -о; ρ.σ.μ.1. μπήγω, καρφώνω•забить сваю μπήγω πάσσαλο•
забить гвозды χτυπώ καρφιά•
забить клин βάζω σφήνα.
(αθλτ.) βάζω, περνώ στο στόχο•гол βάζω γκολ, σημειώνω τέρμα•
забить шар в угол περνώ μέσα τη μπίλα (στο μπιλιάρδο).
2. κλείνω, σφαλίζω, σφραγίζω, ταπώνω, βουλώνω• εμ-φράζω, φράζω•забить окна досками κλείνω τα παράθυρα με σανίδες•
забить щели паклей βουλώνω τις χαραμάδες με στουπί•
забить проход εμφράζω τη δίοδο.
|| μπουκώνω. || γεμίζω, καργάρω•забить сарай γεμίζω κάργα την ξυλαποθήκη με καυσόξυλα.
3. ξεμπερδεύω, ξεκάνω ξυλοκοπώντας.4. αποβλακώνω, ξεκουτιαίνω.5. πνίγω, εμποδίζω την ανάπτυξη•сорняки -ли всходы τα ζιζάνια έπνιξαν τις φύτρες.
|| ξεπερνώ, υπερτερώ•этот инженер всех забьет αυτός ο μηχανικός θα τους φάει όλους.
6. σκοτώνω, φονεύω (στο κυνήγι, στον πόλεμο κ.τ.τ.).7. αρχίζω να χτυπώ•-ли барабаны άρχισαν να χτυπούν τα τύμπανα•
забить тревогу αρχίζω να χτυπώ συναγερμό.
|| αρχίζω να τουφεκίζω. || ηχώ, χτυπώ, βγαίνω, εξέρχομαι με δύναμη. || προκαλώ τρόμο, τρεμούλα.εκφρ.забить голову кому – συσκοτίζω το μυαλό κάποιου•ему -ли голову метафизикой – τού ‘σχισαν το κεφάλι με τη μεταφυσική•забить в себе в голову – τυπώνω στο μυαλό, μου κολλά (τυπώνεται) η ιδέα.1. μαζεύομαι, περιορίζομαι• κρύβομαι•забить в угол μαζεύομαι στη γωνία.
2. διαπερνώ, εισχωρώ, πέφτω (για χιόνι, σκόνη κ.τ.τ.)3. μπουκώνω, βουλώνω•труба -лась ο σωλήνας βούλωσε.
|| αρχίζω να χτυπώ. || χτυπώ, χτυπιέμαι•забить головой о стену χτυπώ το κεφάλι στον τοίχο.
|| χτυπιέμαι (σε παράφορα θλίψης). || αρχίζω να πάλλω•сердце -лось η καρδιά άρχισε να χτυπά.
-
3 заложить
-ожу, -ожишь, παθ. μτχ. παρλθ. χρ. заложенный, βρ: -жен, -а, -оρ.σ.μ.1. τοποθετώ, εγκαθιστώ, βάζω•заложить мину τοποθετώ νάρκη•
заложить ногу на ногу βάζω το πόδι απανωτό.
|| βάζω•куда-то я -ил письмо и никак не могу найти κάπου έβαλα το γράμμα και με κανένα τρόπο δεν μπορώ να το ορώ.
|| εμβάλλω, εμφυτεύω, μπάζω.2. εμβάλλω κάτι στο βιβλίο ως ευρετήριο.3. βουλώνω, κλείνω•заложить дыру βουλώνω την τρύπα•
заложить уши ватой βουλώνω τ’ αυτιά με βαμπάκι.
|| εμποδίζω, φράζω. || γεμίζω καλύπτω•весь стол он -ил книгами όλο το τραπέζι αυτός το γέμισε με βιβλία, ή• μανταλώνω, περνώ το μάνταλο.
5. απρόσ. πονώ, αισθάνομαι πόνο (στ’ αυτιά, μύτη, στήθος).6. θεμελιώνω, βάζω, ρίχνω τα θεμέλια•заложить первый камень βάζω τον θεμέλιο λίθο•
заложить дом ρίχνω τα θεμέλια του σπιτιού.
7. ζεύγω, ζεύω•заложить лошадей ζεύω τα άλογα.
8. ενεχυριάζω, βάζω ενέχυρο•заложить дом βάζω ενέχυρο το σπίτι.
εκφρ.заложить основу ή фундамент – βάζω τή βάση ή τα θεμέλια (για την παραπέρα ανάπτυξη)•заложить складку – κάνω πτυχή στο ύφασμα. -
4 засорить
-рю, -ришь, παθ. μτχ. παρλθ. χρ. засоренный, βρ: -рен, -рена, -реноρ.σ.μ. λερώνω, ρυπαίνω, γεμίζω με ακαθαρσίες, σκουπίδια. || βλάπτω εσωτερικά•засорить глаза μου πηγαίνουν τσάχαλα στα μάτια•
засорить желудок προξενώ έμφραξη του στομάχου.
|| εμφράσσω, βουλώνω, στουπώνω•засорить раковину βουλώνω το νεροχύτη.
|| γεμίζω με ζιζάνια (αγριόχορτα). || μτφ. βάζω, χρησιμοποιώ•засорить речь вульгарными словами χρησιμοποιώ στην ομιλία χυδαίες λέξεις.
λερώνομαι, ρυπαίνομαι κλπ. ρ. ενεργ. φ. -
5 αφτί
το1) ухо;γαϊδουρίσια αφτια — ослиные уши;
βουλώνω τ' αφτιά — затыкать уши;
βουίζουν τ' αφτιά μου — в ушах звенит;
τραβώ τ' αφτία — или πιάνω από τ'αφτί — драть за уши;
2) слух;έχω γερό αφτί — иметь хороший слух;
τρυπ τ' αφτιά — резать слух;
δεν έχω (μουσικό) αφτί — не иметь (музыкального) слуха;
4) ручка, ушко (сосуда, сумки и т. п.);βάζω αφτί — прислушиваться;
τεντώνω ( — или τσιτώνω, στήνω, στυλώνω) τ' αφτί ( — или τ' αφτιά) — или 2χω τεντωμένο τ' αφτί — или έχω τεντωμένα τ' αφτια — с) навострить уши, насторожиться; — б) держать ухо востро;
έχει τσιτωμένα τ' αφτιά του — у него ушки на макушке;
είναι περήφανο τ' αφτ μου — быть тугим на ухо;
κάτι πήρε τ' αφτί μου — я что-то слышал об этом (краем уха);
μου πήρες τ' αφτιά με τίς φωνές σου — у меня барабанные перепонки лопнут от твоего крика;
αφτί καί μάτι ( — держи) ушки на макушке, смотри в оба;
δεν πιστεύω (σ)τ' αφτιά μου — не верить своим ушам;
λέγω ( — или ψιθυρίζω) κάτι στο αφτί — говорить что-л, на ухо, нашёптывать;
του το σφύριξαν στ' αφτί — это ему подсказали;
κοκκινίζουν τ' αφτιά από ντροπή — а) покраснеть до ушей от стыда; — б) уши вянут;
φτάνω στ' αφτιά κάποιου — доходить до чьйх-л. ушей; — становиться известным кому-л.;
ρίχνω ( — или κατεβάζω) τ' αφτιά — поджать хвост, испугаться;
απ' το στόμα σου και στού Θεού τ' αφτί — да сбудутся твои слова;
από τ' αφτί και στο δάσκαλο — поспешно, наспех, живо;
μου 'φάγε τ' αφτιά — он мне все уши прожужжал, протрубил;
δεν ιδρώνει τ' αφτί του — он и ухом не ведёт; — он и в ус не дует;
του μπήκαν ψύλλοι στ' αφταφτb7)αφτιά — его охватило подозрение; — он начал беспокоиться;
είμαι (или γίνομαι) όλος αφτιά превращаться в слух, слушать во все уши;γελουν και τ' αφτιά μου — быть вне себя от радости;
από το 'να αφτί του μπαίνει κι' από τ' άλλο βγαίνει — погов, у него в одно ухо влетает, в другое вылетает;
κοιλιά γεμάτη αφτιά δεν έχει погов, сытый голодного не разумеет;κι' οι τοίχοι έχουν αφτιά погов, и у стен есть уши -
6 вода
-ы, αιτ. воду, πλθ. воды, δοτ. водам, κ. водам, οργν. водами, κ. водами, προθτ. о водах κ. о водах θ.1. νερό, ύδωρ•дождевая вода βρόχινο νερό•
морская вода θαλασσινό νερό•
колодезная вода πηγαδίσιο νερό•
речная ποταμίσιο νερό•
проточная вода τρεχούμενο νερό•
стоячая вода στάσιμο νερό•
родниковая -νερό της βρύσης, πηγαίο νερό•
питьевая вода πόσιμο νερό•
минеральная вода μεταλλικό νερό•
пресная вода γλυκό νερό (λιμνών, ποταμών)•
грунтовая вода το νερό του υπεδάφους•
жесткая вода γλι-φό νερό•
мягкая вода ελαφρό νερό.
2. πλθ. -ы τα νερά, τα ύδατα•государственные -ы κρατικά ύδατα (θάλασσες, ποτάμια, λίμνες)•
территориальные -ы τα χωρικά ύδατα.
εκφρ.желтая вода – γλαύκωμα (πάθηση των ματιών)•седьмая ή десятая вода на киселе – οι πολύ μακρινοί συγγενείς•темная вода – τύφλωση (από ατροφία του οπτικού νεύρου)•холодной -ой окатить ή облить – ψυχρολούζω, κάνω ψυχρολουσία κάποιον (κατευνάζω τον ενθουσιασμό, διαψεύδω τις ελπίδες, αποθαρρύνω κ.τ.τ.)• чистой ή чистейшей -ы καθαρότερος κι απ’το νερό, λάδι, γνησιότατος, πραγματικότατος•лить -у на чью мельницу – χύνω νερό στο μύλο κάποιου (βοηθώ στο έργο κάποιου)•толочь -у (в ступе) ή носить решетом -у – κουβαλώ νερό με το καλάθι (ματαιοπονώ)•- ы не замутит – δεν πατά ούτε μυρμήγκι (άκακος, ήσυχος, πράος, ταπεινός)•тише -ы, ниже травы – πάρα πολύ ήσυχος, φρονιμότατος, αγαθότατος, ταπεινότατος•много ή немало, столько – κ.τ.τ. -ы утекло πέρασε πολύς καιρός, χρόνια και ζαμάνια•набрать -ы в рот – καταπίνω τη γλώσσα μου, σιγώ, σωπαίνω, το βουλώνω, βουβαίνομαι•выйти сухим из -ы – (αν και ένοχος) βγαίνω καθαρός (αθώος), вывести на чистую ή на свежую -у βγάζω στα φόρα, ξεσκεπάζω (σκοτεινές υποθέσεις)•как (будто, словно) в -у глядел ή смотрел – σα να το ήξερε (το διέβλεψε με ακρίβεια). -
7 заставлять
заставлять Iнесов (принуждать) ὑποχρεώνω κάποιον νά.../ (κατ)αναγκάζω (обязывать):он не \заставлятьет себя долго ждать Ερχεται στήν ὠρα του· ◊ все это \заставлятьет думать, что... ὅλα δείχνουν δτι...заставлять IIнесов1. (загромождать) παραφορτώνω, στοιβάζω·2. (загораживать) φράζω, βουλώνω, φράττω, ἐμφράσσω. -
8 залить
-лью, -льешь, παρλθ. χρ. залил, -а, -о, προστκ. залей, μτχ. παρλθ. χρ. заливший, παθ. μτχ. παρλθ. χρ. залитый, βρ: залит, -а, -оρ.σ.μ.1. πλημμυρίζω, κατακλύζω•река -ла низменные места το ποτάμι πλημμύρισε τα χαμηλότερα μέρη.
|| μτφ. γεμίζω•толпа -ла, пло-шадь το πλήθος πλημμύρισε την πλατεία.и διαχέομαι, ξαπλώνομαι, καλύπτω•
бледность -ла! его лицо το πρόσωπο του χλώμιασε.
|| μτφ. δυ-αχέω, διασκορπίζω, πληρώ, γεμίζω•залить светом комнату χύνω άπλετο φως στο δωμάτιο.
2. χύνω, λερώνω•залить скатерть вином χύνω κρασί στο χραπεζομάντηλο.
3. σβήνω με νερό•залить пожар σβήνω την πυρκαγιά με νερό.
4. ρίχνω•залить двор асфальтом σκεπάζω την.αυλή με άσφαλτο•
фундамент бетоном χύνω μπετόν στο θέμελο•
-смолой дно лодки αλείφω με πίσσα τον πυθμένα της βάρκας.
|| (απλ.) κλείνω, βουλώνω οπή με επίχυση.5. γεμίζω, πληρώ με•залить бак горючим γεμίζω το βαρέλι με καύσιμη ύλη.
εκφρ.залить горе ή тоску – κ.τ.τ. πίνω για να πάνε τα φαρμάκια παρακάτω.1. πλημμυρίζω, κατακλύζομαι•луга -лась водой το λειβάδι το σκέπασε η πλημμύρα.
2. λερώνομαι.• залить соусом λερώνομαι με σάλτσα.3. εισχωρώ, χύνυαι μέσα. -
9 запорошить
-шит, παθ. μτχ. παρλθ. χρ. запорошенный, βρ: -шен, -шена, -шеноρ.σ.μ.1. καλύπτω, σκεπάζω, κάνω•запорошить руки мукой καταλευρώνω τα χέρια•
запорошить снегом καλύπτω με λεπτόστρώμα χιονιού.
2. (απλ.) απρόσ. κλείνω, βουλώνω (για μάτια, αυτιά)•пылью ему -ло глаза τού ‘κλεισαν τα μάτια από τη σκόνη.
3. αρχίζω να καλύπτω κλπ. ρ. βλ. порошить. -
10 оборвать
-рву, -рвшь, παρλθ. χρ. оборвал, -ла, -ло, παθ. μτχ. παρλθ. χρ. обо-рванный, βρ: -ван, -а, -оρ.σ.μ.1. αποσπώ, κόβω•оборвать лепестки ромашки κόβω τα πέταλα της μαργαρίτας•
оборвать яблоки с яблони κόβω τα μήλα από τη μηλιά.
|| δρέπω, μαζεύω.2. κόβω (διαχωρίζω)•оборвать нитку, проволоку κόβω την κλωστή, το σύρμα•
оборвать рмни κόβω τα λουριά.
3. διακόπτω απότομα, σταματώ•оборвать песню διακόπτω το τραγούδι•
оборвать разговор κόβω την κουβέντα•
оборвать пьянство κόβω το πιοτί.
4. μτφ. αποστομώνω, φιμώνω, βουλώνω το στόμα, βουβαίνω.εκφρ.уши оборвать кому – τραβώ τ αυτιά κάποιου (τιμωρώ).1. κόβομαι, κόπτομαι•нитка -лась η κλωστή κόπηκε.
2. ξεκόβομαι, πέφτω.3. μτφ. διακόπτομαι, σταματώ απότομα•разговор -лся η κουβέντα σταμάτησε•
голос его -лся η φωνή του κόπηκε.
|| αποστομώνομαι, φιμώνομαι, βουβαίνομαι.4. (για ενδύματα)• ξεσχίζομαι, φθείρομαι.εκφρ.сердце -лось у меня ή -лось в сердце (в груди, внутри) у меня – κόπηκε η καρδιά μου, μου κόπηκαν τα ήπατα μου (καταφοβήθηκα). -
11 отверстие
-я ουδ.τρύπα, οπή, άνοιγμα•-ружейного дула η οπή (στόμιο) της κάνης του όπλου•
проломать в стене отверстие ανοίγω τρύπα στον τοίχο•
заднепроходное отверстие (ανατ.) ο πρωκτός•
заделать (заделывать) отверстие βουλώνω την τρύπα.
См. также в других словарях:
κατασιγάζω — ασα, άστηκα, κατασιγασμένος, η, ο 1. κάνω κάποιον να σιγήσει, να σιωπήσει, του βουλώνω το στόμα. 2. μτφ., κατευνάζω, καταπαύω, καταπνίγω: Δεν κατασίγασε ο έρωτάς του γι αυτή … Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)
φράζω — έφραξα, φράχτηκα, φραγμένος 1. μτβ., κατασκευάζω φραγμό, περιφράζω, προστατεύω με φράχτη: Φράζω το περιβόλι. 2. αποκλείω πέρασμα, αποφράζω, κλείνω: Οι κορμοί δέντρων έφραξαν το δρόμο. 3. κλείνω στόμιο, βουλώνω, στουμπώνω: Να φράξεις με τάπα το… … Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)
στέγω — ΜΑ 1. στεγάζω, σκεπάζω με στέγη 2. πωματίζω, βουλώνω αρχ. 1. καλύπτω ερμητικά 2. στεγανοποιώ κάτι ώστε να μην μπορεί να περάσει το νερό («εὐνὰς τοιαύτας οἵας... στέγειν... ἱκανὰς εἶναι», Πλάτ.) 3. αποκρούω, απωθώ («οὔτε οἱ πῑλοι ἔστεγον τὰ… … Dictionary of Greek
